Napis
zps_logo
Zps_uep-alfa
ZPS jest członkiem Europejskiej Federacji Spadochroniarzy




10 Batalion Powietrzno Desantowy

10 Batalion został w sformowany w październiku 1957 roku, w garnizonie Kraków, w koszarach przy ul. Rajskiej, na bazie rozformowywanego 16 Kołobrzeskiego Pułku Piechoty.


25 października 1957 do batalionu zameldowali się pierwsi ochotnicy.
Pierwsza przysięga odbyła się 5 stycznia 1958 roku na Rynku Głównym w Krakowie.
12 października 1958 roku wręczono 10 batalionowi sztandar. (drugi raz 10 batalion otrzymał sztandar 19 lipca 1995)

Dokonano częściowej obsady stanowisk etatowych w batalionie rok 1957 :

dowódca - mjr Józef Łakomy
z-ca d-cy d/s politycznych - por. Józef Lewicki
szef sztabu - kpt. Józef Kozioł
pom. szefa sztabu - por dypl. Jan Siemiński
szef łączności - por. Tadeusz Brodziński
szef służby sam. - por. Tadeusz Jankowski
dowódcy kompanii - kpt dypl. Henryk Pólkiewicz, por. Ryszard Borowski, por. Stanisław Trólka
dowódca baterii moździerzy - kpt. Tadeusz Kędziorski
dowódca baterii dział - por. Henryk Szumocki
Lekarz jednostki - por. Zygmunt Korelusz.


W roku 1958 rozkaz z 15.X. - przebazowano 10 bpd z Krakowa do Oświęcimia.
Pierwsza przysięga 5.I.1958 r na Rynku Krakowskim
Po przebazowaniu 3.I.1960 rok przysięga w Bielsku Białej
W listopadzie 1961 roku batalion otrzymał imię Ludowych Partyzantów Ziemi Śląskiej
Styczeń 1962 przysięga w Oświęcimiu
W grudniu 1960 r przekazano nową spadochroniarnię
Od marca 1963 r jednostka otrzymała do skoków balon na hel
W kwietniu 1963 roku oddany do użytku został nowy blok dla żołnierzy gdzie zakwaterowana została bateria artylerii oraz 1 i 3 kompania szturmowa.


Obsada kluczowych stanowisk w batalionie w 1967 roku :

dowódca - ppłk Jerzy Jarosz
z-ca d.s politycznych - ppłk Witold Pieńkowski
szef sztabu - mjr Lech Zakrzewski
z-ca d.s liniowych - mjr Henryk Dominik do 1968
z-ca d.s liniowych - kpt. Wyszogrodzki od 1968
d-ca 1 kompanii - por. Ludomir Schab
d-ca 2 kompanii - por. Maciej Szałański
d-ca 3 kompanii - kpt. Stanisław Król
d-ca baterii artylerii - Henryk Laskowski
d-ca plut. łącz. - ppor. Krzysztof Szablewski
d-ca plut. tran.- gospodarczego - sierż. Wiesław Małachowski


W 1976 roku jednostka wróciła z Oświęcimia do Krakowa na Ułanów a następnie do Rząski.
Pod koniec 1976 roku wyszedł rozkaz o przeniesieniu batalionu do Krakowa. Było to dla kadry wielkim zaskoczeniem, poprzednie przeniesienie nie budziło emocji lecz teraz gdy jednostka została odremontowana, nowa spadochroniarnia, budynek mieszkalny dla żołnierzy, kadra była dobrze zakwaterowana posiadali mieszkania na osiedlu w nowych blokach. Tak jest w wojsku liczą się inne powody choć w tym przypadku trudno je uznać za sensowne. Dosyć długo wybierano miejsce pod nową siedzibę batalionu. Obiekty jakie oglądano nie spełniały kryteriów ani warunków socjalno-bytowych. Na koniec wybrano obiekty koszarowe przy ul. Ułanów. Część kadry od razu zadeklarowała, iż nie przeprowadzi się z Oświęcimia do Krakowa. Batalion mógł utracić cennych specjalistów i dobrze wyszkolonych żołnierzy. Zima upłynęła wszystkim na wytężonej pracy aby doprowadzić do porządku koszary. Pod koniec maja odbył się obóz wspinaczkowy w Kobylanach a pod koniec lipca batalion pojechał na Muszaki na Mazury.

5 stycznia 1978 batalion wyjechał na poligon do Lipy i Nowej Dęby. W lutym na bazie 16 BPD został utworzony tzw. batalion awangardowy. W związku ze zmianami skierowano część kadry zawodowej do nowej jednostki wraz z grupą żołnierzy służby zasadniczej, przede wszystkim z 2 kompanii szturmowej i baterii moździerzy 120mm.
W styczniu 1979 roku szkolenie narciarskie na Sikorniku. Następnie udali się do Muszak na zimowy poligon. Po powrocie czekał na nich blok mieszkalny zwany „blokiem Pijarów”, zakwaterowano tam 1 kompanie szturmową, kompanię obsługi, baterię moździerzy i baterię przeciwlotniczą. Koniec maja 1979 ćwiczenia w Nowej Dębie.
W 1985 roku przeprowadzono reorganizację batalionu. W miejsce baterii przeciwlotniczej powstał samodzielny pluton przeciwlotniczy.
W lecie 1986 roku 6 PDPD została przemianowana na 6 PBPD. W praktyce nowa struktura nie tylko w sztabie nowego związku taktycznego ale i w batalionach. Mniej było etatów dla żołnierzy zawodowych, te które pozostały obniżono im stopnie wojskowe.
W 1988 roku dowódcą batalionu został kpt dypl. Kazimierz Skowyra (awansował na majora).
Rok 1989 to rok przemian ustrojowych, od tego czasu jednostka została przemianowana na 6 Pomorska Brygada Desantowo-Szturmowa więc i batalion nazywał się 10 Batalion Desantowo-Szturmowy.
14 kwietnia 1990 roku przegrupowano batalion z Rząski do koszar przy ul. Ułanów gdzie batalion już stacjonował.
W styczniu 1992 roku po szkoleniu narciarskim przyszła nowa wiadomość, zapadła decyzja o powrocie batalionu do jednostki w Rząsce.


Z dniem 15 lipca 1995 roku jednostka otrzymała nazwę wyróżniającą „Ziemi Krakowskiej” oraz przyjęła dziedzictwo tradycji:

- Pułku Piechoty Ziemi Krakowskiej (1919),
- 20 Pułku Piechoty Ziemi Krakowskiej (1919-1939),
- 20 Pułku Piechoty Ziemi Krakowskiej Armii Krajowej (1943-1944),

Dzień 25 maja ustanowiony został Świętem batalionu.
Nowy sztandar batalion otrzymał w dniu 24 września 1995 roku.
W 2001 roku 19 marca ogłoszono decyzję o likwidacji batalionu.
10 Batalion Desantowo-Szturmowy Ziemi Krakowskiej został rozformowany. Pożegnanie odbyło się w Rząsce 7 listopada 2001 roku.

Dowódcy batalionu :

mjr Józef Łakomy (1957)
mjr Nowak (po miesiącu odwołano do sztabu 6 PDPD)
mjr Stępowski (po tygodniu odwołany do WOW)
mjr Józef Łakomy (relacja o jego powrocie por rezerwy Jan Siemiński)(1957 - 17.X.1958)
ppłk Henryk Wysocki (1958 - 1960)
ppłk dypl. Marian Brzeski (1960 - 1963)
mjr dypl. Jerzy Jarosz (1963 - 1967) (generał brygady w stanie spoczynku)
ppłk dypl. Mieczysław Bubliński (18.X.1967 - XI.1970)
ppłk dypl. Zdzisław Kica (XI.1970 - 1973)
ppłk dypl. Stanisław Balawender (1973 - 1974)
ppłk dypl. Maciej Szałański (1974 - 1979)
ppłk dypl. Jan Maliborski (1980 - 23.01.1984)
ppłk dypl. Andrzej Januszewski(23.01.1984 - 1986)
ppłk dypl. Bogdan Mirek (1986)
ppłk dypl. Stanisław Adamczak (1986 - 1988)
mjr dypl. Kazimierz Skowyra (1988 - 1992)
ppłk dypl. Bronisław Janshon (1992 - 1994)
mjr dypl. Tadeusz Sapierzyński (1995 - 1998)
ppłk dypl. Edward Nieżałowski (1998 - 1999)
mjr Piotr Wałęga (1999 - 2001)



Wykaz szefów sztabu :

kpt. Józef Kozioł (1957 - )
kpt. Wacław Szaburo
kpt dypl. Jerzy Musiał
kpt dypl. Włodzimierz Lipiński
mjr dypl. Józef Biegun
mjr Lech Zakrzewski (1967 - 1970)
kpt dypl. Stanisław Balawender (1970 - 1971)
kpt. Krzysztof Pajewski
mjr dypl. Andrzej Miksiewicz
kpt dypl. Rajmund Prus
kpt. Eugeniusz Gniecki
mjr dypl. Józef Wojtyna
mjr dypl. Stefan Sobol ( 1981 - 1983)
kpt. Tadeusz Pikos
mjr Jerzy Wójcik (1986)
kpt. dypl. Piotr Pisz (1987 - 1992)
kpt. Jerzy Jankowski
kpt. Jerzy Bańczewski
mjr Zbigniew Mrozowski (1990)
mjr Edward Nieżałowski
mjr Marian Zarzycki
kpt. Adam Zarzycki


Z-cy dowódcy d/s liniowych :

mjr dypl. Jerzy Jarosz
mjr Henryk Dominik ( - 1968)
kpt. Jerzy Wyszogrodzki (1968 - )
mjr Stanisław Trólka
kpt dypl. Maciej Szałański
kpt. Jerzy Soboczyński ( - 1977)
mjr Andrzej Piekara (1981)
ppłk Antoni Panasiuk (1982)
kpt dypl. Tadeusz Kędziora (1983)
mjr Stanisław Niemczura
mjr Zygmunt Rabecki
mjr Marek Żardecki
kpt dypl. Tadeusz Buk
mjr Andrzej Wołoszyn
mjr dypl. Piotr Wałęga
mjr Marian Zarzycki


Z-cy dowódcy d/s technicznych :

kpt. Marian Gałuszka (od 1967 - 1977)
mjr Henryk Kamiński (1978 - )
kpt. Piotr Zapolski ( - 1983)
mjr Tadeusz Szczypa
mjr Chryzostom Zegan
kpt. Mirosław Kmita
kpt. Adam Budzowski
kpt. Bogdan Pawłowski
kpt. Grzegorz Bochiński


Od 1967 z-ca d-cy jednostki, kwatermistrz - kpt. Tadeusz Łubek
1.01.1977 z-ca d-cy jednostki, kwatermistrz - por. Marian Tkaczyk
Od 1982 do 1986 z-ca d-cy jednostki, kwatermistrz - kpt dypl. Henryk Kopytowski
Od 1987 do 1992 z-ca d-cy jednostki, kwatermistrz - mjr Jan Miszkiel


Szefowie służby spadochronowej :

por. Janusz Stangreciak (do XII. 1959)
por. Bogusław Plamowski (do 1960)
mjr Emil Juda (1960-1973)
ppłk Piotr Sanocki (1973 - 1978)
ppłk Edward Martysiak (1978 - 1979)
ppłk Andrzej Gilarski (od 1979 - )


Dowódcy pododdziałów :

1 kompania szturmowa:

kpt. Józef Biegun
kpt. Ryszard Bury
ppor. Jan Ekiert
por. Jan Flinta
por. Edward Gruszka
por. Jerzy Gut
por. Tadeusz Jarosz
por. Krystian Krajewski
por. Tadeusz Kędziora
por. Piotr Karczmarz
por. Jan Mucha
por. Jerzy Majomesku
por. Lubomir Schab
por. Włodzimierz Strzałkowski
por. Krzysztof Sygula
por. Stanisław Trólka
por. Józef Wojtyna
ppor. Witold Wójtowicz

2 kompania szturmowa:

por. Ryszard Borowski
por. Zdzisław Czeczel
por. Stanisław Dudek
por. Tadeusz Dobkowski
por. Karol Gryzowski
por. Jerzy Jastrzębski
por. Bronisław Jonsohn
por. Stanisław Manko
por. Zbigniew Mazurkiewicz
por. Władysław Majka
por. Adam Marczuch
por. Radosław Nawrodzki
por. Marek Pietruszka
ppor. Bogdan Pawłowski
por. Maciej Szałański
por. Marek Stec
por. Andrzej Tanianis
ppor. Piotr Wałęga
por. Franciszek Ziemianin
por. Marian Zarzycki
por. Kazimierz Zawiślak


3 kompania szturmowa:

por. Krzysztof Batko
por. Piotr Czopek
por. Tadeusz Grzywna
kpt. Stanisław Król
por. Piotr Kokoszka
ppor. Leszek Kowalski
por. Robert Litwinuk
por. Jan Majewski
kpt. Henryk Pietrkiewicz
por. Krzysztof Pawelec
por. Julian Rusinek
por. Adam Sokół
kpt. Jan Żebrowski
por. Marian Zarzycki
por. Piotr Wałęga

Wykaz szefów artylerii :

mjr Henryk Dominik (1961 - 1966)
kpt. Jerzy Soboczyński (1967 - 1977)
kpt. Zbigniew Piwoński (1977 - 1979)
ppłk Władysław Świruszak
ppłk Marian Ziółkowski
mjr Andrzej Wołoszyn
mjr Dariusz Truszczyński
mjr Zdzisław Kosiński
mjr Cezary Gurbała


Pododział samodzielny - 22 kompania chemiczna (1964 - 1970)
Szefem zabezpieczenia chemicznego w 10 bpd był kpt. Wójtowicz
w 1968 por. Feliks Wrześniowski
a w 1971 obecnie ppłk rez. Eugeniusz Gniecki (jako ppor w 22 kompanii chemicznej był d-cą plutonu). Jednocześnie obowiązki d-cy drużyny rozpoznania skażeń przejął sierż. Mirosław Jedynak.